Wniosek do zawezwania do próby ugodowej – bieg przedawnienia przerwany [ADWOKAT RADZI]

Co to jest postępowanie ugodowe - to jedna z form procedur zmierzających do zawarcia ugody przed wdaniem się w spór „główny” przed sądem powszechnym. Efektem przeprowadzenia tego postępowania jest ugoda. Jest to umowa, w której strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego. Na to na celu, określenie roszczeń wynikających z tego stosunku oraz ich wykonanie albo zażegnanie sporu istniejącego lub mogący powstać w przyszłości. W praktyce najczęściej przedmiotem ugody są roszczenia wzajemne niezależnie od tego, czy formalnie dany stosunek (zobowiązanie) wynikało z zawartej pisemnie umowy. 

W obecnym kształcie postępowanie ugodowe pozostawia wiele do życzenia. Wszczynane jest ono z reguły na korzyść dla wierzyciela, bo przerywa bieg przedawnienia, a przy tym bardzo rzadko dochodzi do realnego porozumienia. 

Od 1 lipca 2022 zawezwanie do próby ugodowej/wszczęcie postępowania mediacyjnego nie będzie prowadziło do przerwania biegu przedawnienia, lecz jedynie do jego zawieszenia. Czas przedawnienia wydłuży się tylko o okres zawieszenia, np. kilka miesięcy. Nie będzie biegł od nowa. Bieg przedawnienia przerywa się przez:

• każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczeń, 
• przez uznanie roszczenia oraz 
• wszczęcie mediacji.

Wysłanie przez wierzyciela listem poleconym wezwanie do zapłaty przed czynnością przed sądem nie przerywa biegu przedawnienia. 

Obecne stanowisko orzecznicze (to które funkcjonuje do 30 czerwca 2022 roku) stanowi, że zawezwanie do próby ugodowej jako czynność zmierzająca bezpośrednio do dochodzenia roszczenia przerywa bieg przedawnienia roszczeń. Skutek przerwania biegu przedawnienia następuje niezależnie od tego, czy ugoda została zawarta.

Wątpliwości w obecnym stanie:

• postępowanie mediacyjne prowadzi do wydłużania terminu przedawnienia i w konsekwencji wzrostu obciążenia dłużnika z tytułu odsetek należnych za opóźnienie w płatności, a w skrajnej sytuacji do uniemożliwienia przedawnienia wymagalnego roszczenia;
• wykorzystywanie wniosków o zawezwania jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia;
• wykorzystywanie postępowania pojednawczego wbrew rzeczywistemu celowi.

Faktyczne przerwanie biegu przedawnienia powinno być zawsze oceniane w kontekście rzeczywistego celu zawezwania. Sąd powinien badać, czy konkretne zawezwanie do próby ugodowej było czynnością, która potencjalnie mogła doprowadził do realizacji roszczenia. Sądy zaczynały stawać na stanowisku, że zawezwanie do próby ugodowej, którego jedynym celem jest wydłużenie okresu możliwości dochodzenia wierzytelności, nie jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do dochodzenia roszczenia, a tym samym czynność ta nie przerywa biegu przedawnienia.

Ta instytucja niejako naruszała art. 119 k.c., czyli zakaz przedłużania terminów przedawnienia przez czynności prawne. Instytucja przedawnienia dyscyplinuje wierzyciela do sprawnego dochodzenia praw oraz chroni dłużnika przed zbyt długo trwającym stanem niepewności, co do istnienia zobowiązania.

Sąd, do którego skierowano zawezwanie do próby ugodowej powinien dokonać oceny celu w jakim wniosek został złożony - powinien odrzucić wniosek jako nadużycie uprawnień procesowych i sprzecznym z dobrymi obyczajami.

Podsumowując więc, nowelizacja zaostrza wymogi formalne wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, w tym nakłada obowiązek na wnioskującego konkretne określenie sposobu przeprowadzenia ugody. Dodatkowo zmianie uległa opłata sądowa, która będzie od 1 lipca 2022 roku wynosić 1/5 część opłaty należnej od pozwu w sprawie objętej zawezwaniem. Jeśli więc opłata od pozwu wynosiłaby 500 zł to w takim przypadku, opłata od zawezwania do próby ugodowej będzie wynosić 100 zł. Po dacie 30 czerwca 2022 skutkiem złożenia wniosku będzie jedynie zawieszenie biegu przedawnienia roszczenia na czas trwania postępowanie pojednawczego. Bieg przedawnienia liczyć się będzie więc dalej od ustania przyczyny zawieszenia biegu przedawnienia.  

Piotr Truszkowski Adwokat
Kancelaria Adwokacka Legallex
Filia Kancelarii w Płońsku:
Ul. Żołnierzy Wyklętych 20 B, 09-100 Płońsk
[email protected]
+48512010810