Adwokat Piotr Truszkowski współpracuje z redakcją PwS. Publikujemy artykuły, które mogą być przydatne dla naszych czytelników
W obrocie prawnym obserwujemy w ostatnim czasie dokonywanie przez ustawodawcę licznych, coraz bardziej liberalizujących przepisy zmian w zakresie upadłości konsumenckiej. Obecnie by oddać charakter upadłości konsumenckiej należałoby wskazać, iż mogą nią być objęte również osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.
Wskazać należy, iż w tej chwili postępowanie upadłościowe względem osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej może być prowadzone względem:
1. osób fizycznych, które nigdy nie były przedsiębiorcami, ani wspólnikami w spółkach prawa handlowego;
2. osób fizycznych, które najpóźniej dzień przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej zostały wykreślone z właściwego rejestru (ewidencji działalności gospodarczej lub KRS-u w odniesieniu do wspólników);
3. osób fizycznych, prowadzących gospodarstwo rolne, a nieprowadzących jednocześnie innej działalności gospodarczej lub zawodowej.
Sąd upadłościowy, do którego złożony został wniosek o ogłoszenie upadłości, powinien rozważyć z urzędu i obligatoryjnie, czy wnioskodawca będący jednocześnie osobą, wobec której ma być ogłoszona upadłość, posiada zdolność upadłościową. W przypadku ustalenia, że tak nie jest, sąd odrzuci wniosek na podstawie art. 199 k.p.c.
Jeśli dłużnik złoży wniosek o ogłoszenie upadłości i powoła się na stosowanie przepisów o upadłości konsumenckiej, natomiast sąd ustali, że wnioskodawca jest przedsiębiorcą i winny zostać zastosowane przepisy ogólne, to sąd nie powinien odmówić rozpoznania wniosku poprzez jego oddalenie lub odrzucenie, lecz powinien ogłosić upadłość na podstawie przepisów ogólnych - nie na podstawie przepisów odrębnych. Sąd winien wcześniej wezwać do uzupełnienia braków formalnych wniosku (art. 22 i 23 prawa upadłościowego) oraz do uiszczenia zaliczki na wydatki na podstawie art. 22a prawa upadłościowego.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wiąże się z koniecznością wykazania trzech podstawowych przesłanek:
1. trzeba posiadać status konsumenta;
2. dłużnik powinien popaść w stan niewypłacalności - polega on na utracie zdolności do spłaty wymagalnych zobowiązań pieniężnych;
3. centrum życia wnioskującego o upadłość winno się znajdować na terenie kraju.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej winien być sporządzony na formularzu – jest to wymóg ustawowy. Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać ponadto szereg informacji o dłużniku, mianowicie:
1. imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika, a jeżeli dłużnik nie posiada numeru PESEL - inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
2. 1a) NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
3. wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
4. wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
5. aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
6. spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
7. spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania;
8. listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;
9. informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
10. informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;
11. informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;
12. oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Ustawodawca wprowadził też dwa tryby prowadzenia postępowania upadłościowego – tryb uproszczony i zwykły. Prowadzenie postępowania upadłościowego wedle trybu uproszczonego sprowadza się do tego, że w zasadzie cały ciężar postępowania bierze na siebie syndyk. Sąd nie wyznacza bowiem sędziego – komisarza. Syndyk nie sporządza zarazem odrębnie listy wierzytelności oraz planów podziału funduszy masy upadłości. Po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego syndyk sporządza projekt planu spłaty wierzycieli. Wierzyciele oraz upadły mogą wnieść swoje uwagi względem sporządzonego planu spłaty wierzycieli. Następnie syndyk przesyła plan spłaty wierzycieli wraz ze stanowiskiem wierzycieli i upadłego do sądu. Sąd orzeka wtedy w przedmiocie sposobu oddłużenia upadłego (ewentualnie odmowy oddłużenia). W tym końcowym etapie sąd może:
- umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli,
- umorzyć warunkowo (na okres 5 lat) zobowiązania upadłego,
- ustalić plan spłaty wierzycieli,
- odmówić ustalenia planu spłaty wierzycieli co oznaczać będzie odmowę oddłużenia upadłego.
Jeśli sąd orzeknie, że postępowanie upadłościowe ma być przeprowadzone według przepisów ogólnych to spowoduje to wydłużenie postępowania. Syndyk sporządzi bowiem listę wierzytelności, która będzie mogła być zaskarżona. To samo dotyczy planów podziału funduszy masy upadłości. Wybór trybu postępowania uzależniony jest od rozmiaru majątku dłużnika, liczby wierzycieli, bądź przewidywanego stopnia skomplikowania postępowania upadłościowego.
Należy też pamiętać, że ogłoszenie upadłości to dopiero początek II etapu. Wiąże się on z powołaniem syndyka, który przejmuje majątek, jeśli upadły jakikolwiek posiada. Co do zasady, etap ten może prowadzić do:
1. odmowy oddłużenia - jeśli dłużnik celowo doprowadził do swojej niewypłacalności;
2. automatycznego umorzenia zobowiązań - pod warunkiem, że dłużnik wykazuje trwałą niezdolność do spłaty wierzycieli;
3. warunkowego oddłużenia - kolejne 5 lat będzie się wiązało z weryfikacją sytuacji finansowej upadłego. Sąd następnie może umorzyć zobowiązania lub ustanowić plan spłaty wierzycieli;
4. ustalenia planu spłaty wierzycieli do maksymalnie 7 lat.
Uwzględniając liberalizację przepisów dotyczących oddłużania osób fizycznych należy wskazać, iż jest to obecnie korzystny dla dłużnika instrument prawny pozwalający nawet na całkowite umorzenie dotychczasowo zaciągniętych zobowiązań. Tutejsza kancelaria dostrzega rosnący trend w zakresie pytań klientów z zakresu przedmiotowej dziedziny i zauważa wyraźny wzrost liczby składanych wniosków o ogłoszenie upadłości konsumenckiej po nowelizacji przepisów. Ponadto procedura oddłużenia została przez ustawodawcę znacznie uproszczona, podlega też wręcz symbolicznej opłacie sądowej w kwocie 30 zł. Pomimo powyższego cały proces oddłużania dłużnika obejmuje rozległy zakres problemów prawnych, istotne jest więc by dłużnik, który staje naprzeciw wierzycieli, firm windykacyjnych, syndyka i sądu miał profesjonalne wsparcie w oddłużeniu, które ułatwi uzyskanie umorzenia zobowiązań.
Podstawa prawna: Tytuł V ustawy z dnia 01 października 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U.2020.1228 t.j. z dnia 2020.07.10). Stan prawny na dzień: 15.07.2021 r
Adw. Piotr Truszkowski
Kancelaria Adwokacka Legallex
Uwaga!!! zmiana adresu Kancelarii w Płońsku:
Ul. Żołnierzy Wyklętych 20 B, 09-100 Płońsk
+48512010810
