Pracowniku! Zgłaszasz nieprawidłowości? Pracodawca ma obowiązek zapewnić Ci ochronę prawną

Minęło prawie rok od dnia wejścia w życie Ustawy o ochronie sygnalistów nakładającej na przedsiębiorców szereg obowiązków, za których niewypełnienie grożą surowe kary. Celem ustawy jest zapewnienie ochrony pracownikom zgłaszającym naruszenia prawa. Obowiązki dotyczą wszystkich firm zatrudniających powyżej 50 pracowników, a także podmiotów działających w branży finansowej, ochrony środowiska i bezpieczeństwa transportu, niezależnie od ich wielkości.
 
Jednym z głównych obowiązków pracodawców, którzy podlegają przepisom Ustawy, jest wdrożenie wewnętrznych pisemnych procedur, w których określą oni w jaki sposób sygnaliści mogą zgłaszać im naruszenia prawa. Procedura musi zostać udostępniona pracownikom. Sygnalista to osoba (często pracownik), który w związku ze swoją pracą dowiedział się o naruszeniach przepisów. Zgłaszane naruszenia mogą mieć różny charakter, np. wprowadzanie do obrotu wadliwych lub niebezpiecznych produktów, korupcja czy manipulacja tachografami w firmach transportowych. Pracodawca w ciągu 7 dni powinien potwierdzić pracownikowi otrzymanie zgłoszenia.

Pracodawca ma obowiązek wyznaczenia bezstronnej osoby lub jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za rozpatrywanie zgłoszeń. Cały proces powinien przebiegać poufnie w celu ochrony personaliów sygnalisty. Po rozpatrzeniu zgłoszenia pracownik w ciągu 3 miesięcy powinien otrzymać informację zwrotną o planowanych lub podjętych w związku ze zgłoszeniem działaniach.

Co ważne pracodawca ma obowiązek ochrony sygnalisty przed tak zwanymi „działaniami odwetowymi”. Oznacza to, że jest zobowiązany zapewnić, że pracownik w związku z dokonanym zgłoszeniem nie będzie w jakikolwiek sposób szykanowany np. nie zostanie mu obniżone wynagrodzenie, rozwiązana jego umowa, czy też, że nie zostaną na niego nałożone dodatkowe obowiązki. Ponadto dane osobowe sygnalisty są chronione prawem, a za ich ujawnienie bez zgody zgłaszającego grozi odpowiedzialność karna do 3 lat pozbawienia wolności.

Pracodawca ma również obowiązek informowania i prowadzenia szkoleń pracowników w zakresie sposobów dokonywania zgłoszeń.

Co jeśli pracodawca nie wdrożył odpowiedniego systemu zgłoszeń?

Ustawa przewiduje również tryb tak zwanych zgłoszeń zewnętrznych. Centralnym organem  przyjmującym takie zgłoszenia jest Rzecznik Praw Obywatelskich, który umożliwia wysyłanie ich między innymi przez Internet za pomocą specjalnego formularza.

Ustawa została więc skonstruowana w taki sposób aby to w interesie pracodawcy leżało stworzenie sprawnie działającego systemu ochrony sygnalistów. W praktyce pracodawcy często posiłkują się zewnętrznymi ekspertami za równo przy wdrożeniu jak i obsłudze całego procesu.

Adwokat Damian Kowalski,

karnista prowadzący praktykę w Warszawie i w Płońsku.

https://kancelariakowalski.com/