Symboliczna pustka pozostawiona po nieobecnych...

To nie jest zwykły spacer ulicami miasta. Z założenia ma stanowić symboliczny gest, który sięga do tragicznych i niezwykle bolesnych momentów lokalnej historii, kiedy to jesienią 1942 roku płońskich Żydów wypędzono z getta w okolice dworca kolejowego, skąd pociągi zabrały ich do niemieckich obozów śmierci. Od października do grudnia z naszego miasta zniknęła bezpowrotnie połowa ówczesnych mieszkańców. - Niech nasz Marsz Milczenia i nasza cicha w nim obecność będzie głośnym wyrazem sprzeciwu dla holokaustu, prześladowań na tle etnicznym i rasowym oraz politycznej nienawiści - mówił dziś podczas wydarzenia upamiętniającego rocznicę likwidacji getta żydowskiego w Płońsku burmistrz Andrzej Pietrasik.   

W getcie, które powstało w obrębie ulic Warszawskiej, Koziej, Krzywej, Płockiej do kościoła oraz części Wyszogrodzkiej, oprócz miejscowych Żydów, trafili wysiedleńcy z powiatu płońskiego, sierpeckiego, rypińskiego i lipnowskiego. Likwidacja otoczonej drutem kolczastym dzielnicy żydowskiej było tylko kwestią czasu. W kilku transportach, w bydlęcych wagonach od października do grudnia '42, na obozową śmierć w Auschwitz posłano około 12 tysięcy Żydów, z których ocalało ledwie kilkudziesięciu. Tymi też ulicami, ze skweru im. Dawida Ben Guriona przy Wspólnej, przeszedł piętnasty już Płoński Marsz Milczenia. 

- Nie sposób, mimo upływu blisko 80 lat, znaleźć wytłumaczenie dla tak perfidnie i skrupulatnie przygotowanego planu zagłady całego narodu - podkreślał Andrzej Pietrasik. - Jak my przypominamy o tej wielkiej tragedii? Płońszczanie idąc w zadumie, czczą pamięć 12-tysięcznej społeczności żydowskiej Płońska i ziemii płońskiej, która w końcu 1942 roku została wywieziona z lokalnego getta do Auschwitz. Obecnością w tym miejscu, na terenie byłego getta dajemy dwoód naszej wspólnej, trwającej kilkaset lat historii dwóch narodów; polskiego i żydowskiego. Milczeniem podczas marszu oddajemy hołd, bo nie można znaleźć słów, które oddałyby ogrom tragedii, jakiej doznali Żydzi w obozie koncentracyjnym. Idąc w milczeniu pokazujemy, że nie ma naszej zgody na przejawy jakiejkolwiek nietolerancji i antysemityzmu w Płońsku, Polsce, Europie i na całym świecie - kontynuował. - Nie zgadzamy się na podziały na tle religijnym, rasowym i światopoglądowym. Milcząc pokazujemy jak groźne mogą być słowa i jak niewiele dzieli je od czynów, przekonaliśmy się o tym 24 lutego tego roku, kiedy Federacja Rosyjska napadła na wolną i niepodległą Ukrainę. Wielu z nas było przekonanych, że po doświadczeniach holokaustu, Oświęcimia i Treblinki, wojna w Europie już się nie wydarzy. Stało się inaczej... Znów giną cywile, kobiety, dzieci... Ciągle jednak mam nadzieję na świat bez wojen - kończył burmistrz Pietrasik. 

- W okresie międzywojennym Płońsk nazywany był polską Jerozolimą, ponieważ wielu tutejszych Żydów znało język hebrajski i angażowało się w ruch syjonistyczny. Brutalny kres nadszedł w 1942 roku, kiedy 12 to płońscy Żydzi zostali zamordowani w Auschwitz Birkenau przez nazistowskie Niemcy - mówiła w Płońsku Shani Tayar, wiceambasador Izraela w Polsce (na zdjęciu poniżej). - Zgromadziliśmy się, aby oddać cześć pamięci ofiarom zagłady, a także po to, aby uhonorować polskich Żydów, którzy przyczynili się do powstania państwa Izrael. Jednym z nich był Dawid Ben Gurion, który wywarł ogromny wpływ na historię Izraela i dzieje całej społeczności żydowskiej. Więź między miastem narodzin Ben Guriona - Płońskiem i Ramat Negev, w którym zrealizował swoje wizje, pozostaje silna do dziś. Fakt, że spotkaliśmy się dziś i przeszliśmy w milczeniu przez Płońsk, symbolizuje pustkę pozostawioną po nieobecnych. Wspólna historia przeszłości jest trudna i okropna, ale musieliśmy ją przejść, aby zrozumieć to co czeka nas w przyszłości. Razem będziemy o tym pamiętać - zaznaczała. 

Droga przez mękę w lokalnej pamięci 

(…) Na  dworcu kolejowym Niemcy ładowali do wagonów Żydów z płońskiego getta. Pędzili konwój ulicą Wyszogrodzką. To była rzeka ludzi!... Nieprzeliczona ilość kobiet, mężczyzn, dzieci... Rzeka ludzi!.... Pomyślałem: ,,Co się dzieje?...". Podjechał ciąg takich bydlęcych wagonów i zaczęli tych ludzi do nich ładować. Wagonów  było jednak bardzo mało,  zaledwie kilka, a oni usiłowali  stłoczyć w nich tę rzeszę ludzi!... Widziałem, jak żołnierze niemieccy brutalnie dźgali bagnetami tych, którzy nie mogli wejść – starszych, słabszych – wpychając ich do środka... Krzyk, płacz był straszny!... Jakieś nawoływania... To było straszne! Dla młodego chłopaka - miałem przecież wtedy 15 czy 16 lat -  to było zupełnie niewyobrażalne!... Gdy wróciłem do domu, mama spojrzała na mnie i mówi: ,,Synu, ty jesteś chory!...”. I byłem (…) – czytamy we wspomnieniach mieszkańca Płońska. [fragment wspomnień spisanych w serii Zeszytów Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Płońska]