Wyzwoliciele nie płacili... Makabryczny mord, który wstrząsnął płońszczanami

Styczeń 1945 roku przyniósł wyzwolenie Płońska. Miasto praktycznie nie uległo zniszczeniu. Obyło się bez większych strat, bo Niemcy opuścili Płońsk w popłochu. Zaczęła się nowa era. Z wyzwoleniem przyszedł nowy porządek polityczny – gospodarczy. Tragicznych zdarzeń nie brakowało...

W Płońsku, przed wojną nie było praktycznie dużych zakładów przemysłowych. Nowa władza upaństwowiła jednak część pozostałych zakładów. Natomiast pozwolono na działalność prywatnym właścicielom zakładów rzemieślniczych, drobnego handlu i restauratorom. Przynajmniej przez pierwsze lata po wojnie.

Znane restauracje

Do najbardziej znanych należała otworzona przy ulicy Zduńskiej restauracja należąca do Stanisława Nowolipkowskiego. Właściciel był niepełnosprawny, nie miał jednej nogi, co utrudniało mu prowadzenie działalności. Korzystał jednak z pomocy rodziny. W jego menu podstawowym daniem był kotlet schabowy z zasmażaną kapustą i ziemniakami. Danie cieszyło się dużym wzięciem, bo o mięso nie było łatwo, ale w okupację i po niej nadal funkcjonował obrót artykułami rolnymi między Płońskiem, a okolicznymi wioskami. Zresztą w samym mieście hodowla kilku świń nie była czymś wyjątkowym.  

Kolejna restauracja, ciesząca się dużą renomą, była najbardziej elegancką w mieście, usytuowana na ulicy Płockiej. Należała do rodziny Ślepowrońskich. Byli oni bardzo szanowani w mieście, a ich restauracja zbierała przez lata najlepsze opinie. W prowadzeniu restauracji rodziców pomagał syn Teodor.

Po drugiej stronie ulicy Płockiej, niedaleko kościoła św. Michała Archanioła, znajdowała się Komendantura Wojenna Armii Czerwonej.

Tragiczne zdarzenie, czyli wyzwoliciele nie płacą

Nie sposób powiedzieć, że wkroczenie wojsk radzieckich do Polski, a tym samym do Płońska przyniosło wyzwolenie. Praktycznie o wszystkich najważniejszych sprawach decydowali Rosjanie.Przez Płońsk w roku 1945 cały czas ciągnęły kolumny wojsk radzieckich. Jechali na zachód, ulicą Płocką. Bywały dni, że samochody wojskowe zastawiały ulicę Płocką od rynku aż do torów kolejowych.

Rosjanie o dziwo czuli się jak u siebie, powtarzali w kółko, że idą na Berlin, i że przelewają krew. To stawało się często argumentem do bezkarności. Sporo wyzwolicieli trafiało do restauracji Państwa Ślepowrońskich. Jedli, pili i śpiewali. Płacili rublami lub czerwieńcami. Niestety nie wszyscy.

Pewnego dnia właśnie wyzwoliciele zatrzymali się dużym samochodem na Płockiej. Weszli do restauracji Ślepowrońskich i spędzili w niej sporo czasu, solidnie biesiadując. Po libacji, jak gdyby nigdy nic, zaczęli zbierać się i wychodzić. Wówczas syn właściciela przedstawił im rachunek do zapłacenia. Zignorowali chłopaka, odmawiając zapłaty. Wywiązała się sprzeczka, wówczas pijani żołnierze wywlekli Teodora Ślepowrońskiego na ulicę, gdzie go dotkliwie pobili. A następnie na oczach rodziców, których nie dopuszczali do leżącego syna, uruchomili samochód i go przejechali. Chłopca nie udało się uratować. Żołnierze ruszyli Płocką do wylotu miasta.

Ta makabryczna zbrodnia miała miejsce kilkadziesiąt metrów od Komendantury Armii Czerwonej. Przed jej siedzibą zawsze stali funkcjonariusze NKWD. Tamtego dnia widzieli całe zajście, ale nie ruszyli się z miejsca.

Sprawcy nawet nie uciekli, oni zwyczajnie odjechali. Przecież wyzwoliciele nie musieli płacić.

[Foto: Rosyjska radość „wyzwalania”. Taniec czerwonoarmistów/zdjęcie ilustracyjne/kurier-ilawski.pl]

Zbrodnia odbiła się szerokim echem w Płońsku. Na pogrzebie młodego Teodora Ślepowrońskiego były tłumy. I mnóstwo kwiatów.

Samowola i poczucie bezkarności wśród wyzwolicieli, którzy przejeżdżali przez Płońsk lub w nim stacjonowali, było tak dokuczliwe, że sami przedstawiciele władzy ludowej, zaczęli, nie bacząc na konsekwencje, jeździć do Warszawy na skargi. Chcieli, aby Rosjanie wynieśli się z Płońska. I tak się w końcu stało, ale nowy ustrój, który przyniosła Armia Czerwona pozostał długie lata.

Przy pisaniu tekstu korzystałem z książki Jerzego Graczyka ,,Płońsk, jaki pamiętam, ocalić od zapomnienia”.