Czy gmina może zlecić zadania operatora programu „Czyste Powietrze” na zewnątrz, czy korzystanie z pomocy operatora jest obowiązkowe? Jakie wymagania muszą spełnić osoby wykonujące zadania operatorskie w gminie? Na te i wiele innych pytań odpowiada przygotowany przez NFOŚiGW poradnik dla gmin w formie pytań i odpowiedzi.
Jak informuje NFOŚiGW, przez pierwsze dwa tygodnie w naborze na operatorów programu „Czyste Powietrze” do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej zgłosiło się 950 gmin, czyli ponad 38 proc. gmin w Polsce.
Rolą operatora jest zapewnienie pełnego wsparcia dla uczestników programu – od momentu podjęcia decyzji o realizacji inwestycji, przez cały proces inwestycyjny, aż do zakończenia projektu i rozliczenia dotacji. Operatorzy pomogą szczególnie osobom starszym i ubogim, które mogą być narażone na nieuczciwych wykonawców i mają trudności z korzystaniem z technologii.
Wynagrodzenie dla gmin za skuteczne wsparcie każdego beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania wynosi 1700 zł. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) na finansowanie operatorów przeznaczył na rok 2025 ponad 40 mln zł.
Jaki jest termin naboru dla gmin zainteresowanych rolą operatora w programie „Czyste Powietrze”?
Nabór trwa od 7 marca 2025 r. do 30 czerwca 2025 r.
Czy korzystanie z pomocy operatora jest obowiązkowe?
W przypadku beneficjentów najwyższego poziomu dofinansowania – tak, a w przypadku poziomu podwyższonego – jest to opcja do wyboru. W podwyższonym poziomie dofinansowania nie trzeba korzystać z pomocy operatora, o ile nie wnioskuje się o prefinansowanie. W przypadku prefinansowania współpraca z operatorem jest obowiązkowa, a nie opcjonalna.
Od kiedy beneficjenci będą mogli korzystać z pomocy operatora?
Od uruchomienia nowego programu „Czyste Powietrze”, czyli od 31 marca 2025 r.
Na jakie wsparcie merytoryczne i szkolenie może liczyć pracownik gminy po podpisaniu porozumienia na operatora?
WFOŚiGW zapewnia przeszkolenie gminy w ramach pełnionej roli operatora. NFOŚiGW włącza się w działania szkoleniowe, przygotowując potrzebne materiały i informacje dla gminnych operatorów.
Czy będzie udostępniony wzór listy sprawdzającej zgodnie z którą operator będzie wykonywał swoje czynności (checklista)?
Tak, do Porozumienia zostały przygotowane dwa stosowne załączniki: 1. Lista sprawdzająca dla Operatora przed wypłatą zaliczki dla wykonawcy w ramach prefinansowania. 2. Wzór protokołu z wizytacji końcowej Operatora. Dodatkowo przygotowano listę sprawdzającą dot. wstępnej kwalifikacji potencjalnego odbiorcy wsparcia do obsługi przez operatora.
Czy za wniosek złożony z operatorem na dofinansowanie podstawowe też będzie dofinansowanie dla gmin?
Nie, operatorzy nie będą pomagać przy składaniu wniosków beneficjentom w podstawowym poziomie dofinansowania.
Do kogo beneficjent ma się zwrócić, jeśli jego gmina nie jest operatorem? Czy może np. skorzystać z pomocy operatora z innej gminy?
Operatorzy gminni działają na rzecz mieszkańców swojej gminy. Jednak możliwe jest, że gminy będą ze sobą współpracowały. Gmina, działając zgodnie z obowiązującymi przepisami, może współpracować z innymi gminami, realizując zadania opisane w porozumieniu na ich terenie. Jeśli dana gmina nie jest operatorem oraz nie została zawarta współpraca między gminami, rolę operatora pełni odpowiedni Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Czy jest jakaś minimalna liczba wniosków, które gmina jako operator musi złożyć w danym okresie?
Nie.
Czy gmina nadal może prowadzić punkt konsultacyjno‐informacyjny (PKI), jeśli nie zgłosiła się do roli operatora?
Tak, przy czym najwyższy poziom dofinansowania w nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” oraz prefinansowanie możliwe są tylko przez operatora.
Jeśli gmina nie planuje i nie prowadzi PKI, to czy może zgłosić się tylko na operatora?
Tak, chociaż powinna jednocześnie rozważyć możliwość uruchomienia punktu konsultacyjno-informacyjnego programu „Czyste Powietrze”, na co może otrzymać dodatkowy budżet.
Czy będąc operatorem trzeba nadal prowadzić PKI, czy można w ramach działania operatora obsługiwać wszystkich beneficjentów?
Punkty konsultacyjno-informacyjne (PKI) mają inną określoną w porozumieniu rolę, niż sami operatorzy. Zadaniem operatorów jest pomoc beneficjentom najwyższego poziomu dofinansowania i podwyższonego (opcja do wyboru) oraz obowiązkowo przy prefinansowaniu. W przypadku pozostałych beneficjentów pomoc powinna być udzielana przez PKI.
Czy gmina może zlecić zadania operatorskie innemu podmiotowi?
Gmina, działając zgodnie z obowiązującymi przepisami, może zlecić zewnętrznemu wykonawcy realizację zadań operatora lub części tych zadań. Gmina odpowiada za działania wykonawcy, jak za działania własne.
Czy są jakieś obostrzenia dotyczące zatrudniania osób wykonujących zadania operatorskie w gminie? Np. czy wymagany jest określony wymiar etatu i/lub wykształcenie?
Pracownik gminy działający w imieniu operatora nie musi posiadać wykształcenia inżynierskiego ani kwalifikacji w zakresie audytów. Powinien dobrze znać program „Czyste Powietrze” oraz mieć rozwinięte umiejętności komunikacyjne. NFOŚiGW nie narzuca gminom, w jakim wymiarze czasu mają pracować operatorzy.
Czy operatorami na terenie gminy może być dwóch pracowników?
Porozumienie gminne nie reguluje tej kwestii. To, czy prace operatora będzie wykonywać jedna czy więcej osób, jest w samej decyzji gminy. W przypadku dużych gmin, zaleca się , aby role operatora pełniła więcej niż jedna osoba.
Czy w porozumieniu na operatora jest zapis, iż wynagrodzenie w kwocie 1 700 zł jest przeznaczone dla pracownika który jest operatorem wyznaczonym przez gminę? Czy zostanie uregulowana kwestia wynagrodzenia pracownika za wykonywaną pracę?
Co do zasady, wynagrodzenie za prace operatora jest przekazywane na konto gminy, która zawrze Porozumienie operatorskie z WFOŚiGW. Niemniej w Porozumieniu Operatorskim jest zapis że środki za działania operatorskie, Gmina może przeznaczyć na wynagrodzenia pracowników w ramach zadań operatora, w tym na dodatki, zgodnie z regulacjami dotyczącymi wynagrodzeń gminy.
W jaki sposób gmina będzie rozliczana z danego przedsięwzięcia ?
WFOŚiGW, zgodnie z dotychczasową współpracą z gminą w ramach programu „Czyste Powietrze”, będzie rozliczał się z gminą za nowe umowy o dofinansowanie i rozliczone wnioski końcowe odbiorcy wsparcia, zgodnie z ustalonym ryczałtem za realizację I i II etapu prac operatora. Rozliczenie końcowe odbiorcy wsparcia będzie potwierdzone przez gminę stosownym protokołem końcowym, opartym na wizytacji operatora na zakończenie przedsięwzięcia i odpowiedniej dokumentacji zdjęciowej.
Czy gminy poniosą odpowiedzialność prawną lub finansową w przypadku problemów z realizacją inwestycji?
W nowym programie „Czyste Powietrze” nadal beneficjent, odpowiada za swoją inwestycję, nie przerzuca się tej odpowiedzialności na operatora. Gmina pełni funkcję doradczą i odpowiada za swój zakres działań. Jeśli jednak operator podpisze się pod protokołem z wizytacji końcowej niezgodnie ze stanem faktycznym, co wykaże kontrola, operator zwróci przyznane mu środki.
Jak operator ma określić zakres prac do realizacji u danego beneficjenta i oszacować koszty realizacji przedsięwzięcia?
Operator na podstawie wywiadu powinien wstępne ocenić potrzeby danego budynku oraz zakwalifikować beneficjenta do programu. Docelowy zakres prac wraz z kosztami określany jest na bazie obowiązkowo sporządzanego audytu energetycznego w ramach programu „Czyste Powietrze” przez audytora energetycznego z listy MRiT. Operator może na prośbę beneficjenta pomóc w wyborze audytora energetycznego.
Jakie dokumenty poza zdjęciami powinna przechowywać gmina. Do tej pory PKI nie przechowywało żadnych dokumentów.
Operator powinien przechowywać dokumenty zgodne z ze swoimi zadaniami, w tym załączniki nr 1 i nr 2 do Porozumienia, listę sprawdzającą z wstępnego wywiadu, dokumentację zdjęciową plus ew. to, co gmina uzna, że dodatkowo odzwierciedli działania operatora.
W jaki sposób gmina ma weryfikować rzetelność firm?
Operator może sprawdzić, czy wykonawca, z którym beneficjent chce zawrzeć umowę, działa na rynku usług budowlanych, remontowych lub montażowych co najmniej rok albo posiada doświadczenie w realizacji co najmniej piętnastu inwestycji dla beneficjentów w programie priorytetowym „Czyste Powietrze”. Natomiast na etapie realizacji zadania przez firmę, sprawdzić, czy zakres prac na danym etapie jest zgodny z umową z wykonawcą i DPAE. Sprawdzić, czy termin na realizację prac wynoszący 120 dni (przy prefinansowaniu) nie zbliża się do końca i czy nie ma konieczności przyspieszenia prac po stronie wykonawcy w celu złożenia wniosku o płatność w terminie, monitoring postępu prac zgodnie z umową i audytem energetycznym.
Czy koszty audytu energetycznego i świadectwa energetycznego poniesie beneficjent, czy operator?
Koszt wykonania audytu energetycznego czy świadectwa charakterystyki energetycznej budynku ponosi tylko wnioskodawca/beneficjant programu. Koszty te zgodnie z programem są kwalifikowane. W przypadku rezygnacji przez wnioskodawcę ze złożenia wniosku o dofinansowanie koszt wykonania audytu jest kosztem samego beneficjenta.
Czy będzie opublikowana lista gmin, które zostały operatorami?
Tak, planuje się udostępnienie listy gmin jako operatorów na stronach zarówno NFOŚiGW jak i na stronach WFOŚiGW. Lista będzie sukcesywnie aktualizowana w miarę dołączania do programu nowych gmin jako operatorów.
mam/
0
0
0
0
0
0
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz