Przekazanie mieszkania za życia np. jednemu z dzieci w formie darowizny rodzi po naszej śmierci obowiązek zapłaty przez to dziecko pozostałym spadkobiercom. Bywają jednak w życiu takie sytuacje, że chcielibyśmy uniknąć takich konsekwencji. Jak więc doprowadzić do tego, by tylko jeden spadkobierca przejął w całości nasz majątek? Jak najbardziej jest to możliwe, a poniższy artykuł przybliża trzy sposoby na przekazanie mieszkania z uniknięciem płacenia zachowku.
Umowa dożywocia to wzajemne świadczenie – przekazujemy nieruchomość (np. mieszkanie) w zamian za pewne zobowiązania osoby obdarowanej. Reguluje ją art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego: „jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym”.
Zobowiązania osoby obdarowanej można kształtować dowolnie, mogą być bardzo szerokie albo wręcz przeciwnie. Wszystko zależy od zawartej umowy. Jednak najważniejsze jest to, że dożywocie to nie (nieodpłatna z natury) darowizna. Wyklucza więc konieczność zapłaty zachowku po śmierci darczyńcy (dożywotnika). Nie dolicza się bowiem wartości mieszkania do spadku, a dokładniej do tzw. substratu zachowku. Jest to zatem najlepszy pomysł na przekazanie mieszkania w taki sposób, by jego nowy właściciel w przyszłości nie musiał płacić zachowku pozostałym spadkobiercom.
Zobacz też: https://www.spadek.info/jak-przekazac-mieszkanie-zeby-nie-placic-zachowku,1182,p.html
Drugą możliwością jest dokonanie tzw. wydziedziczenia. Zapisuje się je w testamencie. Przepisanie mieszkania wówczas nie jest konieczne wcześniej, bo po śmierci dziedziczyć je będzie spadkobierca (najczęściej dziecko) z pominięciem pozostałych spadkobierców wydziedziczonych. Warto jednak pamiętać, że aby doszło do skutecznego prawnie wydziedziczenia, muszą być spełnione warunki z ustawy. Określa je art. 1008 Kodeksu cywilnego: „spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawnieni:
Testament musi być więc ważny i nie do podważenia, a samo wydziedziczeni musi łączyć się z konkretnymi przesłankami. Warunki te, czyli karygodne postępowanie spadkobiercy wydziedziczanego, powinny być możliwe do udowodnienia i oczywiste.
Zobacz też: https://www.spadek.info/wydziedziczenie_testamentowe,89,p.html
Jeżeli w rodzinie panuje jednomyślność, możliwe jest też zrzeczenie się dziedziczenia przez przyszłego spadkobiercę. Dokonuje się tego w formie aktu notarialnego, a skutki takiej decyzji określa § 2 art. 1049 Kodeku cywilnego: „zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku”.
Jak jednak widać, taka umowa wymaga zgody i dobrej woli danej osoby, która świadomie zgadza się na pominięcie przy dziedziczeniu, a więc zrzeka się także prawa do zachowku. Są to sytuacje raczej rzadkie, gdyż zwykle chcemy przekazać mieszkanie bez problemów z zachowkiem z powodu trudnych relacji w rodzinie. Warto więc wziąć pod uwagę dwie poprzednie możliwości, zwłaszcza umowę dożywocia, która rozwiązuje wiele problemów.
Źródło:
