Zamknij

Oświadczenie o przyjęciu/odrzuceniu spadku [ADWOKAT RADZI]

09:53, 25.02.2019 . Aktualizacja: 09:55, 25.02.2019
Skomentuj Adwokat Piotr Truszkowski współpracuje z redakcją PwS. Publikujemy artykuły, które mogą być przydatne dla naszych czytelników Adwokat Piotr Truszkowski współpracuje z redakcją PwS. Publikujemy artykuły, które mogą być przydatne dla naszych czytelników

W pierwszej kolejności należy wskazać, że spadkobierca ma 6 miesięcy na określenie swojego stanowiska, w zakresie tego co zamierza zrobić ze spadkiem po zmarłym bliskim. Termin ten  liczy się od momentu, kiedy spadkobierca dowiedział się o nabyciu spadku.

Kodeks cywilny na określenie czasu na odrzucenie spadku, posługuje się literalnie sformułowaniem „od kiedy spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania” (art.1015 k.c.). Nie zawsze więc moment powzięcia przez spadkobiercę wiedzy o nabyciu spadku jest tożsamy z datą śmierci spadkodawcy. Niemniej jednak często w praktyce się zdarza, że tak jest to traktowane przez sądy. Datą uzyskania wiedzy o posiadanym statusie spadkobiercy może być także informacja o istniejącym testamencie. Ocena właściwego czasu, co do powzięcia wiedzy należy do sądu lub notariusza.

Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa, spadkobierca może złożyć następujące oświadczenia w zakresie dziedziczenia spadku po zmarłym:

I. przyjąć spadek wprost – w całości, co oznacza, że odziedziczy wówczas wszystkie aktywa, ale też wszystkie pasywa, czyli długi spadkowe w pełnej wysokości,
II. przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że za ewentualne długi spadkowe będzie odpowiadać tylko do wysokości odziedziczonych po spadkodawcy aktywów,
III. zdecydować się na odrzucenie spadku w całości. W tej sytuacji nie otrzyma żadnych aktywów, ale też nie zostanie obciążony długami zmarłego spadkodawcy.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku należy złożyć albo w sądzie właściwym dla miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, występując w tym zakresie ze stosownym wnioskiem, albo przed dowolnym notariuszem. W przypadku złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w kancelarii notarialnej musi ono mieć formę aktu notarialnego. Koszty złożenia oświadczenia zarówno przed sądem, jak i notariuszem są niewielkie, nieznacznie wyższe w przypadku złożenia oświadczenia u notariusza (ok. 100,00 złotych, w sądzie  – 50,00 zł). Oświadczenie o odrzuceniu spadku spadkobierca może złożyć osobiście lub przez pełnomocnika. Jeżeli zaś spadkobierca zmarł i nie złożył takiego oświadczenia, może być ono złożone przez jego spadkobierców, zgodnie z art. 1017 kc. Istotne jest również, aby pamiętać iż oświadczenie o odrzuceniu spadku nie może być odwołane, nie możemy go cofnąć. Nie może być również złożone pod jakimkolwiek warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, gdyż skutkuje to jego nieważnością. Jednocześnie ustawodawca przewiduje tylko możliwość stwierdzenie nieważności złożonego oświadczenia, w sytuacji gdy było ono złożone pod wpływem błędu lub groźby. Wymaga to jednak zawsze zatwierdzenia przez sąd.

Należy również wziąć pod uwagę, jakie skutki dla spadkobiercy przynosi niezłożenie oświadczenia o przyjęciu, bądź odrzuceniu spadku w ustawowym – 6 miesięcznym terminie. Otóż po przeprowadzonej nowelizacji kodeksu cywilnego w tym zakresie, niezłożenie oświadczenia i milczenie spadkobiercy od dnia 18 października 2015 r., prowadzi do nabycia spadku przez spadkobiercę z dobrodziejstwem inwentarza, a nie jak w uprzednio obowiązującym stanie prawnym do przyjęcia spadku wprost.

Podkreślenia wymaga fakt, że przyjęcie spadku zawsze prowadzi do połączenia masy spadkowej z majątkiem osobistym spadkobiercy, co wywiera wpływ na odpowiedzialność za długi spadkowe. To połączenie powoduje, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe całym swoim majątkiem, w tym również majątkiem osobistym. Ograniczenie w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza jedynie, że odpowiedzialność za długi spadkowe będzie miała miejsce do wysokości wartości stanu czynnego spadku (tych aktywów, które pozostawił po sobie spadkodawca), ustalonego w wykazie inwentarza, albo w spisie inwentarza. Niemniej jednak to w jaki sposób wierzyciel spadkodawcy postanowi dochodzić swoich roszczeń zależy wyłącznie od jego woli. Wartym podkreślenia jest, że wierzyciel nie musi zaspokajać się wyłącznie z majątku spadkowego (z aktywów pozostałych po zmarłym), ale może również bezpośrednio z majątku osobistego spadkobiercy. 
Należy więc zawsze pamiętać, iż tylko terminowe złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku wyłącza spadkobiercę całkowicie z dziedziczenia, tak jakby nie dożył on otwarcia spadku.

Odrzucenie spadku przez małoletniego

Jeśli złożyliśmy w imieniu własnym wniosek o odrzucenie spadku,  to należy pamiętać, że przynosi to konsekwencje również dla naszych dzieci. Odrzucenie spadku przez spadkobiercę oznacza, że na jego miejsce do spadku powołane są jego dzieci (wnuki spadkodawcy). To oznacza, że również one powinny złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku, jeżeli nie chcemy, żeby były obciążone długami. W przypadku gdy dzieci są pełnoletnie, procedura jest identyczna – samodzielnie, we własnym imieniu składają wymagane oświadczenie woli. Jeżeli jednak są to osoby małoletnie, które nie ukończyły 18 roku życia, w takim przypadku sprawę muszą załatwić jego rodzice lub inny opiekun prawny. Małoletni nie posiadają bowiem pełnej zdolności do czynności prawnych i dlatego w ich imieniu oświadczenie składają rodzice, a w ich braku – inny przedstawiciel ustawowy. W tym celu muszą oni udać się do sądu opiekuńczego (wymagane jest złożenie stosownego wniosku), aby uzyskać zgodę na odrzucenie spadku przez małoletniego. Po uzyskaniu zgody sądu na odrzucenie spadku przez małoletniego, rodzice składają do sądu ostatniego pobytu spadkodawcy lub do notariusza zgodę sądu opiekuńczego na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego. Zgoda ta w pełni uprawnia do złożenia oświadczenia w imieniu małoletnich dzieci.

Składając do sądu wniosek  o odrzucenie spadku należy załączyć następujące dokumenty:

  • odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy, 
  • odpis skrócony aktu urodzenia bądź odpis skrócony aktu małżeństwa osoby składającej oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, 
  • w przypadku wniosku osoby małoletniej: wniosek złożony przez przedstawiciela ustawowego (rodzica lub opiekuna prawnego) oraz zgodę sądu opiekuńczego na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego, polegającej na odrzuceniu spadku, -
  • potwierdzenie opłaty od wniosku w wysokości 50,00 zł, 

Piotr Truszkowski
Adwokat
+ 48694487667

Filia Kancelarii w Płońsku
ul. Młodzieżowa 13 lok. 72
09-100 Płońsk

(artykuł sponsorowany)
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(0)

Brak komentarza, Twój może być pierwszy.

Dodaj komentarz

0%